Τσεχοσλοβακία: 25 χρόνια από την Βελούδινη Επανάσταση

Τσέχοι βγαίνουν στους δρόμους σήμερα για να τιμήσουν την 25η επέτειο από το τέλος του κομμουνισμού με πορείες, συλλαλητήρια, συναυλίες, εκθέσεις και θεατρικές παραστάσεις.

 

Η Βελούδινη Επανάσταση ξεκίνησε στην Πράγα στις 17 Νοεμβρίου του 1989, σχεδόν μια εβδομάδα μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Αρχισε με πύρινους λόγους σε μια πανεπιστημιούπολη, με αποτέλεσμα χιλιάδες φοιτητές να ξεχυθούν για να διαδηλώσουν στο κέντρο της πόλης.

 

Η αστυνομία απάντησε σε σκληρή καταστολή, και εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Απτόητοι, οι φοιτητές έκαναν απεργία και τα πλήθη πολλαπλασιάστηκαν τις ημέρες που ακολούθησαν.

 

Η κομμουνιστική κυβέρνηση, αναξιόπιστη και ανίσχυρη απέναντι στα αιτήματα των διαδηλωτών, αναγκάστηκε τελικά να παραδεχτεί την ήττα και να παραιτηθεί.

 

Στις 29 Δεκεμβρίου του 1989, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης και πρώην αντικαθεστωτικός θεατρικός συγγραφέας Βάτσλαβ Χάβελ εξελέγη πρόεδρος της χώρας.

 

Αυτή η μη – βίαιη μετάβαση της εξουσίας έμεινε στην Ιστορία ως Βελούδινη Επανάσταση κυρίως για την ειρηνική φύση της – ούτε ένας άνθρωπος δεν σκοτώθηκε κατά την διάρκειά της.

 

Είναι δίκαιο να πούμε ότι η Βελούδινη Επανάσταση δεν θα ήταν δυνατή αν δεν υπήρχαν δραματικές εξελίξεις στις άλλες χώρες του κομμουνιστικού μπλοκ.

 

Ειδικά η πτώση του Τείχους στις 9 Νοεμβρίου στην  γειτονική Ανατολική Γερμανία έδωσε σε πολλούς Τσεχοσλοβάκους την ελπίδα της πιθανής αλλαγής και στη δική τους χώρα.

 

Ομως, παρά το κύμα των μεταρρυθμίσεων που ήδη σάρωνε την Ευρώπη, πολλοί φοβούνταν μια επανάληψη των δραματικών γεγονότων του 1968, όταν, τη νύχτα της 20ής προς την 21η Αυγούστου στρατεύματα του Συμφώνου της Βαρσοβίας εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία για να σταματήσει η πολιτική φιλελευθεροποίηση, γνωστή ως «Ανοιξη της Πράγας».

 

Δεν είναι δυνατόν να αναφέρουμε την Βελούδινη Επανάσταση, χωρίς να μιλήσουμε για το Βελούδινο Διαζύγιο – την φιλική διάλυση της Τσεχοσλοβακίας, την 1η Ιανουαρίου του 1993, με την διάσπαση του ομοσπονδιακού κράτους σε δύο χώρες, την Τσεχική Δημοκρατία και την Σλοβακία.

 

Παρά το γεγονός ότι πολλοί πολίτες των δύο χωρών είναι ακόμη πεπεισμένοι ότι αυτό δεν ήταν σοφό βήμα, ήταν αναμφισβήτητα ένα από τα πιο αξιόλογα πολιτικά επιτεύγματα στην μετα-κομμουνιστική Ευρώπη. Η διάλυση πραγματοποιήθηκε ειρηνικά, ακολουθώντας το παράδειγμα της αναίμακτης μεταβίβασης της εξουσίας τρία χρόνια νωρίτερα. 

 

Αλλά, καθώς οι δύο χώρες ετοιμάζονται να γιορτάσουν ένα τέταρτο του αιώνα ελευθερίας, δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από το Κέντρο Ερευνών Κοινής Γνώμης δείχνει ότι ένας στους έξι Τσέχους νοσταλγεί ακόμα τον κομμουνισμό.

 

Εμφανίζονται επίσης διχασμένοι για το αν η σημερινή πολιτική ηγεσία οδηγεί την χώρα τους προς τα εμπρός.

 

Αλλη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Medea, δείχνει ότι παρόλο που το 84% των Τσέχων γνωρίζουν ότι η 17η Νοεμβρίου είναι εθνική εορτή προς τιμήν της Βελούδινης Επανάστασης, μόνο το 30% των νέων ηλικίας κάτω των 30 ετών έχουν επίγνωση αυτού του γεγονότος.

 

Η δημοσκόπηση δείχνει επίσης ότι μόνο τρεις στους πέντε  λένε ότι η ποιότητα της ζωής τους είναι καλύτερη τώρα από ό,τι ήταν πριν από το 1989.

 

Παρόμοια απογοήτευση για την σημερινή τους κυβέρνηση και την πολιτική της υπάρχει στη Σλοβακία.

 

Το πρώτο κόμμα, Smer, αναγκάστηκε να ακυρώσει μια συναυλία προγραμματισμένη για να συμπέσει με την επέτειο όταν οι ερμηνευτές που επρόκειτο να λάβουν μέρος ακύρωσαν την συμμετοχή τους, επειδή δεν ήθελαν να συνδεθούν με το κόμμα.

 

Οι περισσότεροι πολίτες της πρώην Τσεχοσλοβακίας θυμούνται, πάντως, την ευφορία του 1989 με νοσταλγία και αγάπη, και η πλειοψηφία της νεότερης γενιάς φαίνεται να έχει πλήρη επίγνωση της σημασίας της επανάστασης.

 

tovima.gr